Το παξιμάδι μαζί με το ψωμί είναι τα ‘αδέλφια' που μας στηρίζουν κάθε μέρα και μας δίνουν τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για να είμαστε υγιείς. Πρόκειται για διπλοφουρνισμένο ψωμί ώστε να διατηρείται για μεγάλο χρονικό διάστημα, να κρατάει τις ιδιότητες του και να μπορεί να καταναλωθεί.

Οι βοσκοί, οι αγρότες, οι ναυτικοί αλλά και οι οικογένειες που δεν μπορούσαν να ζυμώσουν συχνά είχαν την ανάγκη για ένα τέτοιο προϊόν. Το παξιμάδι έχει ταυτιστεί με την Κρητική Διατροφή και ήταν από παλιά αναγνωρίσιμο σαν βασικό συστατικό της διατροφής των Κρητικών από τους διάφορους περιηγητές που έρχονταν στην Κρήτη.

Η αξία του έχει αποδειχθεί πολλές φορές ενώ πλέον είναι αναγνωρισμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης, πράγμα που αναδεικνύει την αξία του ως τρόφιμο.
Υπάρχουν διάφορα είδη παξιμαδιού, ανάλογα με τον τρόπο και το είδος δημητριακού που χρησιμοποιήθηκε για την παρασκευή του.

Κατηγορίες παξιμαδιού

Κριθαρένιο: πρόκειται για το πλέον διαδεδομένο παξιμάδι, παρασκευασμένο από κρίθινο αλεύρι ολικής αλέσεως.

Σικάλεως: από αλεύρι σίκαλης με πολλά θρεπτικά συστατικά και φυτικές είναι. Πολλές φορές συνιστάται στους διαβητικούς.

Σταρένιο: από σταρένιο αλεύρι, θυμίζει πολύ το ψωμί

Εφτάζυμο (επτάζυμο): πρόκειται για ιδιαίτερη κατηγορία παξιμαδιού που αποτελείται από σταρένιο αλεύρι και ‘κουνενό' ρεβιθιού αντί για μαγιά ή προζύμι.

Σφακιανό παξιμάδι: σταρένιο παξιμάδι, κομμένο σε μπουκιές και πασπαλισμένο με λευκό και μαύρο σουσάμι.

Μιγάδι: κρίθινο αλεύρι μαζί με σταρένιο σε ίση ποσότητα

Ακόμη μπορούμε να τα χωρίσουμε ως προς το σχήμα σε ντάκους, κουλούρες και μπουκιές. Οι ντάκοι είναι οι μακρόστενες φέτες ψωμιού στις οποίες έχει κοπεί για το διπλοφούρνισμα. Οι κουλούρες είναι μια μπάλα κομμένη σε δυο μέρη, το πάνω και το κάτω και οι μπουκιές προέρχονται από τις φέτες που έχουν κοπεί περαιτέρω ώστε να γίνουν τόσο μικρά κομμάτια όσο μια μπουκιά.

Γνωστός σε όλους μας είναι ο ντάκος, το παξιμάδι με την τριμμένη ντομάτα, τη φέτα (ή μυζήθρα ή γραβιέρα), το λάδι και τη ρίγανη που αποτελεί σήμα κατατεθέν της Κρήτης και προσφέρεται σαν ορεκτικό και καλωσόρισμα σε όλες τις ταβέρνες τις Κρήτης!

Λόγω της σύστασης του, με τις φυτικές ίνες, τους υδατάνθρακες και τις βιταμίνες το παξιμάδι έχει γίνει μια από τις αγαπημένες τροφές των ανθρώπων που τρέφονται υγιεινά όχι μόνο στην Κρήτη αλλά και σε όλο τον κόσμο πλέον.